Και η στάση του Δημάρχου Χαλανδρίου κ. Ρούσου
Η στάση του δημάρχου κ. Ρούσου σε σχέση με τα πειραματικά σχολεία, που σκιαγραφείται ολοκληρωμένα στην ομιλία του στο Δημ. Συμβούλιο της 1/6/2021, αποτελεί πραγματικό υπόδειγμα για επιτυχημένες και συνεχείς θητείες και μάλιστα σε ένα δήμο που αλλάζει γοργά και δραματικά η κοινωνική του σύνθεση.
Ας τη δούμε αναλυτικά.
Στην αρχή λέει κάτι που πραγματικά ακούγεται σαν κακόγουστο αστείο. Ότι αν στο Δ. Συμβούλιο συζητιέται οτιδήποτε άπτεται γενικότερης πολιτικής αντίληψης (έχει δίκιο η κ. Καρατζά, υπάρχει κάτι που να μην άπτεται;), συνεισφέρει στη νεοφιλελεύθερη επίθεση που γίνεται στο Κράτος Πρόνοιας!!, γιατί τότε θα περάσουν όλα στους Δήμους και η κεντρική οικονομική διοίκηση του Κράτους δεν θα έχει καμία υποχρέωση για δημόσια παιδεία, υγεία κλπ. Αλήθεια κ. Δήμαρχε, όταν συζητάει συνεισφέρει σ’ αυτήν την επίθεση, ή όταν σπεύδει να εφαρμόσει ασυζητητί, οτιδήποτε κυριολεκτικά διαλύει το εναπομείναν τρίσμοιρο Κράτος Πρόνοιας;
Αλλά βέβαια δεν θα έπρεπε να μας κάνει εντύπωση κάτι τέτοιο, γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που σπεύδετε σε μια τέτοια εφαρμογή.
Τέτοια δείγματα δώσατε από την αρχή της θητείας σας, όταν προσλάβατε από τις πρώτες μέρες εργαζόμενους με Voucher. Τότε προσφέρατε στους ανερχόμενους οικονομικά και κοινωνικά Χαλανδραίους μια (πραγματικά υποδειγματική) υπηρεσία καθαριότητας, αδιαφορώντας επιδεικτικά για την δραματική επιδείνωση στους όρους εργασίας και επιβίωσης των εργαζομένων με μισθωτή σχέση εργασίας, σήμερα κάνετε κάτι αντίστοιχο, εφαρμόζοντας τα πειραματικά, που θα έχουν παρόμοια επίπτωση στη Δημόσια Εκπαίδευση.
Ταυτόχρονα, μ’ αυτήν την χωρίς αντιρρήσεις εφαρμογή, ο κ. Δήμαρχος κλείνει πονηρά το ματάκι προς τα Δεξιά, ενώ τους προσφέρει και επιχειρήματα που θα ήταν δύσκολο να χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι με τέτοια μαεστρία. Συγκρίνει την σημερινή προσπάθεια εφαρμογής των πειραματικών, με την αντίστοιχη του μεσοπολέμου, λέγοντας ότι τότε υποστηρίχτηκε από το Γληνό, συνεπώς οι σημερινοί αριστεροί δεν δικαιούνται να αντιτάσσονται στην τωρινή προσπάθεια.
Αποφεύγει βέβαια να πει, ότι αφ’ ενός τα τότε πειραματικά (του 1929) μετεξελίχτηκαν σταδιακά (είτε τυπικά, είτε επί της ουσίας) σε πρότυπα, δηλαδή σχολεία για μια περιορισμένη ελίτ μαθητών, ενώ τα σημερινά θεσμοθετούνται εξ αρχής, με τρόπο που να συγχέει παντελώς τα όρια ανάμεσά τους.
Αποφεύγει ακόμα να πει ότι τα τότε πειραματικά συνδέθηκαν εξ αρχής και νομοθετικά με το Πανεπιστήμιο, που τότε εν Ελλάδι δεν είχε απολύτως καμία σύνδεση με τον ιδιωτικό τομέα και οι έρευνές του δεν είχαν σχέση ούτε χρηματοδοτούνταν -έστω εν μέρει όπως σήμερα-, από ιδιωτικές εταιρείες. Ενώ η σημερινή προσπάθεια, αποκλείει προκαταβολικά την σύνδεση με το Πανεπιστήμιο, αφού αυτό δεν ελέγχεται ακόμα ολοκληρωτικά από την ιδιωτική οικονομία.
Στη συνέχεια, έχει την ευστροφία να κλείσει το ματάκι και προς το ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας ότι «οι θεσμοί στελεχώνονται από ανθρώπους που αποτυπώνουν πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς…. Μπορεί αύριο με άλλους ανθρώπους, άλλες επιλογές, άλλες χρηματοδοτήσεις….». Είναι σαν να λέει, σήμερα μπορεί να φωνάζετε, αλλά αύριο, αν ξαναγίνετε κυβέρνηση, μπορεί αντί να αλλάξετε το νόμο, να περιοριστείτε στη στελέχωση. Ακόμα, προσπαθεί να προσεταιριστεί και το «Χαλάνδρι Ενάντια», λέγοντας ότι «συμφωνεί ότι δεν διασφαλίζεται η διασύνδεση με το Πανεπιστήμιο σήμερα….. αλλά σε ένα χρόνο ή σε δύο δεν σημαίνει ότι δεν θα το επιβάλει…. πάνω απ’ όλα το κίνημα των γονιών και των εκπαιδευτικών».
Και κλείνει κολακεύοντας όσο περισσότερο μπορεί τους εκπαιδευτικούς των σχολείων που προτείνονται για πειραματικά: «Εγώ, γνωρίζοντας λίγο και τους ανθρώπους του συγκεκριμένου σχολείου, από το Διευθυντή… μέχρι το Νηπιαγωγείο, είμαι πάρα πολύ αισιόδοξος…. ότι το μεράκι και οι άνθρωποι, η ποιότητα των ανθρώπων που είναι εκεί, είναι η μεγαλύτερη εγγύηση ότι θα πάνε προς τη σωστή κατεύθυνση». Γιατί γνωρίζει πολύ καλά, ότι ο σύλλογος διδασκόντων του 1ου Δ. Σχ. Χαλανδρίου που ορίζεται ως πειραματικό, όχι απλά έχει αντίθετη γνώμη, αλλά και έχει συμμετάσχει σε παράσταση διαμαρτυρίας για το θέμα, στις 17-5-2021, στη Διεύθυνση Π.Ε. Β’ Αθήνας, όπως και η Ένωση Γονέων της περιοχής που παρουσιάστηκε από την κ. Αθανασάτου ότι ουσιαστικά συμφωνεί!!).
Αλλά ας έρθουμε και στην ουσία. Γιατί αλήθεια είμαστε αντίθετοι στην δημιουργία των πειραματικών; Μια σειρά λόγοι έχουν αναλυθεί διεξοδικά από τα σωματεία των εκπαιδευτικών και παρουσιάστηκαν τόσο από τον κ.Λάμπρου, δημ. σύμβουλο της «Λαϊκής Συσπείρωσης Χαλανδρίου», όσο και από τον κ. Λαπιέρη δημ. σύμβουλο του «Χαλάνδρι Ενάντια» στη συνεδρίαση για το θέμα στο Δ. Συμβούλιο της 1/6/2021.
Συνοπτικά, λέμε εδώ ότι τα πειραματικά, όπως προβλέπονται από το νόμο, στην πραγματικότητα θα λειτουργούν ως πρότυπα, ως σχολεία για τους λίγους και εκλεκτούς: Δηλαδή με συνεχείς και εξαντλητικές αξιολογήσεις, όχι μόνο των εκπαιδευτικών, αλλά του ίδιου του σχολείου ανάλογα με την απόδοση των μαθητών του, τις δράσεις που προγραμμάτισε ή προγραμματίζει και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Είναι προφανές ότι αφού η απόδοση των μαθητών θα έχει επίπτωση στην αξιολόγηση του σχολείου, με άγνωστες για την ώρα επιπτώσεις στην λειτουργία του, στους εκπαιδευτικούς, στο Διευθυντή και στη χρηματοδότησή του, οι μαθητές με χαμηλές επιδόσεις θα κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να πεταχτούν έξω. Οι εκπαιδευτικοί που θα εργάζονται σε αυτά δεν θα έχουν (ούτε πρόκειται να αποκτήσουν) οργανική θέση, θα εργάζονται μονίμως επί θητεία, που θα κρίνεται κάθε χρόνο αν θα ανανεωθεί. Όσοι έχουν ήδη οργανική θέση, μπορούν βεβαίως να ζητήσουν οργανική σε παραδίπλα σχολείο, σε ένα απ’ αυτά που θα είναι για την «πλέμπα», και που θα κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να καταργηθεί. Αλλά αλήθεια πόσοι είναι οι εκπαιδευτικοί που έχουν οργανική θέση σήμερα; Μήπως συνεχώς λιγοστεύουν και μένουν μόνον οι πλησιάζοντες στη συνταξιοδότηση και οι αναπληρωτές; Και βέβαια αφού ούτε καν οι αναπληρωτές κατάπιαν το χρυσωμένο χάπι της αυτό-αξιολόγησης, η κυβέρνηση βρήκε έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο να το περάσει από την πίσω πόρτα. Ακόμα προβλέπεται να καλύπτεται η χρηματοδότησή τους, ουσιαστικά πλήρως, από δωρεές, χορηγίες, κληρονομιές, δηλ. η σταδιακή ιδιωτικοποίησή τους.
Ακόμα, ο όποιος πειραματισμός πραγματοποιηθεί στο εσωτερικό τους δεν θα προγραμματίζεται από το Πανεπιστήμιο αλλά από το Συμβούλιο Στήριξης του κάθε Δήμου, στο οποίο θα συμμετέχουν και ιδιώτες τοπικοί παράγοντες, που προφανώς θα επιθυμούν να προσανατολίσουν την όποια έρευνα προς τα δικά τους συμφέροντα.
Τέλος, το ωρολόγιο πρόγραμμα και η διδακτέα ύλη δεν θα καθορίζονται κεντρικά, αλλά επίσης από το Συμβούλιο Στήριξης. Μια πραγματικά εξαιρετική καινοτομία, αφού μέχρι σήμερα στην Ελλάδα ακόμα και τα ιδιωτικά ήταν υποχρεωμένα να καλύπτουν τουλάχιστον την ίδια διδακτέα ύλη με όλα τα δημόσια.
Αλλά ας πάμε λίγο βαθύτερα. Τι είδους πειραματισμός είναι αυτός που πρόκειται να εφαρμόσουν τα εν λόγω πειραματικά; Κατ’ αρχήν γύρω στο 1930, είναι μια περίοδος που φτάνουν στην Ελλάδα διάφορες καινοτόμες παιδαγωγικές πρακτικές συνδεδεμένες με οράματα κοινωνικά, συχνά επαναστατικά. Αυτές οι πρακτικές ουδέποτε εφαρμόστηκαν στην πράξη, παρά μόνον περιθωριακά και για πολύ μικρό χρονικό διάστημα, αφού τα πειραματικά γρήγορα κατέληξαν σε πρότυπα για μια μικρή ελίτ μαθητών, παρά τις δικλείδες ασφαλείας που διέθεταν. Σήμερα δεν υπάρχουν ανάλογα παιδαγωγικά οράματα. Ο μόνος οραματισμός που φαίνεται να υπάρχει, είναι άμεσα συνδεδεμένος με τις επιστημονικές καινοτομίες, δηλ. κατά κύριο λόγο με τους υπολογιστές και το διαδίκτυο. Τα πλαίσια αυτού του ‘οραματισμού’, τέθηκαν κατά την περίοδο του lock down λόγω κορωνοϊού, και σημαίνουν ένα πράγμα κυρίως: τηλε-εκπαίδευση, και όχι επιβοηθητική χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο σχολείο. Το τι σημαίνει τηλε-εκπαίδευση, το έζησαν καλά στο πετσί τους, αφενός οι εκπαιδευτικοί, και αφετέρου οι μαθητές. Όλοι οι άλλοι μπορεί ακόμα να πείθονται από ωραία λόγια σαν αυτά του κου Δημάρχου. Πιθανότατα και ο ίδιος να τα πιστεύει.
Ίσως όλοι αυτοί θα έπρεπε να δουν τους μαθητές, μικρούς και μεγάλους, τη μέρα που έκλειναν για δεύτερη φορά τα σχολεία, που έκλαιγαν μαζικά. Ίσως, αν δεν το καταλαβαίνουν, θα έπρεπε να τους ρωτήσουν γιατί προτιμούν τη σχολική τάξη από την καθήλωση όλη μέρα μπροστά σε μια οθόνη μέσα στην ‘ασφάλεια’ του σπιτιού τους. Γιατί προτιμούν την κοινωνική ζωή και την επαφή με τους συμμαθητές τους, από τον εγκλεισμό σε 4 τοίχους. «Ένταξη στο σχολικό πρόγραμμα νέων γνωστικών αντικειμένων και νέων διδακτικών πρακτικών» δεν θα έπρεπε να σημαίνει παρεμβολή ανάμεσα στο δάσκαλο και στους μαθητές της οθόνης του υπολογιστή και κατάργηση κάθε ζωντανής επαφής. Δυστυχώς όμως αυτό κυρίως σημαίνει, που οδηγεί στο να βρίσκεται ο δάσκαλος που θέλει να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη των μαθητών πολλαπλά στερημένος, αφού στερείται το feed back από τους μαθητές του. Και ο αυταρχικός και καταπιεστικός δάσκαλος πολλαπλά ενισχυμένος, αφού η κατάργηση της σχολικής αίθουσας, σημαίνει στέρηση των μαθητών από οποιαδήποτε δυνατότητα αντιμετώπισής του. Οι μαθητές απέναντι σ’ έναν τέτοιο δάσκαλο, χρησιμοποίησαν την αδιαφορία, την ‘καζούρα’, και συχνά την εξέγερση. Όταν παρεμβάλλεται ο υπολογιστής το μόνο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν είναι η αδιαφορία, αλλά αυτό ουδόλως δημιουργεί πρόβλημα στον υπολογιστή ή στον αυταρχικό δάσκαλο, αλλά μόνο στους ίδιους.
Βέβαια αυτό μάλλον δεν ενδιαφέρει τον κ. Δήμαρχο, όπως δεν ενδιαφέρει και την κα Κεραμέως. Μάλλον αυτό που τους ενδιαφέρει είναι ακριβώς το αντίθετο, που το εξυπηρετεί στην εντέλεια η τηλε-εκπαίδευση.
Όσο για τους εκπαιδευτικούς, όλοι σχεδόν αντιλήφτηκαν ότι η απώλεια της άμεσης επαφής με τους μαθητές, είχε πολλαπλά κόστη και σχεδόν κανένα όφελος, εκτός ίσως από το ότι δεν χρειαζόταν να μετακινηθούν. Αλλά αλήθεια, αυτό το τελευταίο πόσο νοσηρό είναι να θεωρείται όφελος, αφού σημαίνει υποχρεωτικό εγκλεισμό, με ωράριο που διογκώνεται ανεξέλεγκτα και απώλεια κάθε κοινωνικής επαφής? Για να μην πούμε για το πρόβλημα που δημιουργείται όταν ο οποιοσδήποτε θεωρεί ότι μπορεί να παρεμβαίνει ανά πάσα στιγμή στο μάθημα, απαιτώντας να γίνεται όπως αυτός νομίζει.
Όλοι σχεδόν αντιλήφτηκαν τη μαγική διάσταση που έχει η τάξη, η ώρα διδασκαλίας σε άμεση επαφή με τους μαθητές σου. Το βλέμμα, αυτό που μπορεί να δείξει τόσο την αγάπη σου για τους μαθητές, όσο και την αγάπη σου για ό,τι διδάσκεις. Μόνο αυτές οι αγάπες μπορούν ν’ ανοίξουν για τους μαθητές ορίζοντες, παράθυρα στον κόσμο, και να τους δώσουν τη δυνατότητα κριτικής σκέψης.
Η «ανεστραμμένη τάξη» της κας Κεραμέως, που ντύνεται με ωραία λόγια για ‘ελευθερία και αυτονομία’ του σχολείου, μέσω των υπολογιστών και του διαδίκτυου, και είναι αυτή που θα εφαρμοστεί στα πειραματικά, θα σκοτώσει στην πραγματικότητα την όποια δυνατότητα για κριτική σκέψη, προσπαθώντας να πετάξει όσο γίνεται έξω τους εκπαιδευτικούς και να τους αντικαταστήσει με τους υπολογιστές που μπορεί να ελέγξει ολοκληρωτικά.
Ας το ξεκαθαρίσουμε. Δεν είμαστε εναντίον των επιστημονικών καινοτομιών. Πιστεύουμε όμως ότι πρέπει να βάζουμε όρια στο τι και πώς μπορεί να εξυπηρετήσει η κάθε καινοτομία. Η περιστασιακή χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας μέσα στην τάξη μπορεί όντως να ωφελήσει. Αρκεί να μην έχει στόχο να εξαλείψει τη ζωντανή διδασκαλία. Αυτά τα όρια λοιπόν θα έπρεπε να διερευνηθούν προκαταβολικά και να τεθούν έτσι που οι μαθητές να μπορούν απλά να χειρίζονται, όταν είναι απαραίτητο, τον υπολογιστή, και όχι ο υπολογιστής (και μέσω αυτού όποιος τον προγραμματίζει, που είναι μακρινός και αόρατος) να έχει υποχείριά του τους μαθητές.
Αυτά τα όρια δεν βλέπουμε να τίθενται με κανένα τρόπο για τα πειραματικά σχολεία και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που είμαστε αντίθετοι σ’ αυτά.
Το κίνημα (μαθητών, γονιών, εκπαιδευτικών) ίσως θα έπρεπε να επεξεργαστεί μια δική του αναλυτική πρόταση σε σχέση με τα πειραματικά σχολεία, και μεις θα προσπαθήσουμε όσο μπορούμε να συνεισφέρουμε σ’ αυτήν την κατεύθυνση.